Blog

 

June 27 2021, Doctors Online Ethiopia

 

መግቢያ

 

ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በሀገራችን ሀሰተኛ መድሀኒቶችን ለመድሃኒት ቤቶች የሚያቀርቡ እንዲሁም በህገወጥ መንገድ መድሃኒቶችን የሚቸበችቡ ግለሰቦችን እዚህም እዛም ማየት የተለመደ ሆኗል:: ለአብነት ያክል ከየት እንደመጡ እና በምን መንገድ እንደመጡ ወይም ማን እንዳመረታቸው በውል የማይታወቁ መድሀኒቶች እንደተራ እቃ በየቴሌግራም ግሩፖቹ እንዲሁም ብዙ ተከታይ ባላቸው ቻናሎች ሳይቀር ያለሀፍረት ሲተዋወቁ ይስተዋላሉ:: ቅርብ ጊዜ በሀገራችን በተሰራ ጥናት በሀገሪቷ ውስጥ ከሚሸጡ መድሀኒቶች 8 በመቶ ገደማ የሚሆኑት ከአስፈላጊው የጥራት ደረጃ በታች እንደሆኑ ተደርሶበታል::

ከዚህ በታች ያሉት መንገዶች ሀሰተኛን ከእውነተኛ መድሀኒት ሙሉ ለሙሉ ለመለየት ባያስችሉም ነገር ግን ፈዋሽነት የሌላቸው አልያም ጎጂ የሆኑ መድሀኒቶችን በተወሰነ መልኩ ለመለየት ያግዛሉ::

በድንገተኛ ጊዜ ሚጠብቅ ፈጣሪ ብቻ ቢሆንም ፤ ግን ጊዜ ሲኖር እና ረጋ ብሎ ማሰብ ሲቻል እኚህን ነገሮች ልብ ማለት መልካም ነው:-

1. የመድሀኒቱ ዋጋ እንዴት ነው? :-

 

የመድሀኒት ዋጋ ከፋርማሲ ፋርማሲ ይለያያል:: ጎን ለጎን ያሉ ፋርማሲዎች እንኳን አንድ አይነት መድሃኒትን ለየቅል በሆነ ዋጋ ሊሸጡ ይስተዋላሉ:: ሆኖም ግን የትም በሌለ እርካሽ ዋጋ መድሀኒት ሲያገኙ ሁልጊዜ ልብ ይበሉ ፤ መድሀኒቱ ለምን እንደረከሰ ሳያጣሩ ከኪሶት ገንዘብ አያውጡ::

 

2. የመድሃኒቶቹ ገፅታ ምን ይመስላል?

 

በአለም ጤና ድርጅት መስፈርት መሰረት መድሀኒቶች ላይ ልብ ሊባሉ የሚገባቸው የአካላዊ የፅታዎች

– ብዙ የደቀቁ ዱቄታማ ዝቃጮች

– የተሰባበሩ ኪኒኖች (ባለሞያ ለአጠቃቀም እንዲመች ሆን ብሎ ያልሰባበራቸው)

– ክሪስታል የመሰሉ ገፅታዎች በመድሃኒቶቹ ላይ ወይም በመድሃኒቱ እቃ ላይ ካሉ

– በጣም የለሰለሱ ወይም በጣም የጠነከሩ መድሃኒቶች

– ቀለማቸውን የለቀቁ አልያም ገፅታቸው ላይ በአድ ነገር የሚታይባቸው ወይም እንደማበጥ ያሉ ኪኒኖች

ከላይ ከተጠቀሱ ነገሮች መሀል አንዱን መድሃኒቶቹ ላይ ካስተዋሉ ቢችሉ አይጠቀሟቸው::

 

3. የመድሀኒቱ ውስጠኛ ማሸጊያ ክፍት ነው ወይ?

 

መድሃኒቱ የታሸገበት ካርቶን ሳይሆን የመድሀኒቱ ውስጠኛ ማሸጊያ ክፍት ሆኖ መድሀኒቱ ተጋልጦ ካገኙት መድሃኒቱን አይግዙት:: ይህ መድሃኒት እውነተኛም ሆነ ሀሰተኛ ለጤናዎ ጠንቅ ይዞ ሊመጣ ይችላል:: ነገር ግን ይህ በሀኪሙ ትዕዛዝ መሰረት ለመቀነሻ በተዘጋጀ እቃ እየተቀነሱ በህጋዊ ፋርማሲ ውስጥ የሚሸጡ መድሃኒቶችን አያካትም::

 

4. መድሀኒቱን የሸጠሎት ማን ነው? 

 

ማንም ሰው በተለይም የጤና ባለሞያ ያልሆነ ወይም የመሸጫ ፍቃድ የሌለ ሰው እጅ በእጅ መድሀኒት ልሽጥልዎ ቢልዎ አይቀበሉ::

 

5. የመድሃኒቱ ማሸጊያ ላይ ያሉትን ፅሁፎች ከቻሉ በግርድፉ ይዯዋቸው::

ግልፅ የሆነ የስፔሊንግ ስህተት ፣ ያልተለመደ የፅሁፍ አይነት (font) እና ሌሎች ፍንትው ብለው የሚታዩ የህትመት ችግሮች ካዩ ልብ ይበሉ::

ይህን መለየት ከከበዶት እቤት ካሎት ያለቀ መድሀኒት እቃ ጋር ማስተያየት  ሊጠቅሞት ይችላል::

6. ኤክስፓየሪ ዴቱን ይዩት:-

 

መድሀኒቱ ኤክስፓየሪ ዴት ከሌለው ወይም ቀኑ ካለፈ ሌላ ሰው ተጠቅሞ ጉዳት ሊደርስበት ስለሚችል ለሚመለከታቸው አካላት ያሳውቁ::

7. አለርጂዎች እና ያልተጠበቁ የጎንዮሽ ጉዳቶች :-

 

መድሀኒት ሲታዘዝልዎ ስለጎንዮሽ ጉዳታቸው ሀኪሙን መጠየቅ በጎ ልማድ ነው:: ማንኛውም መድሃኒት ወስደው ሀኪም ከነገሮት ወይም ከተአማኒ የኦንላይን መረጃ ምንጮች ላይ ከተጠቀሰው ውጪ የሆኑ የጤና እክሎች ካጋጠምዎ በአስቸኳይ የወሰዱትን መድሀኒት ይዘው ወደሀኪም ቤት ይሂዱ::

8. የኦንላይን መድሀኒት አምራች ማረጋገጫዎችን መጠቀም

 

ከውጪ የገቡ መድሃኒቶችን ከተጠራጠሩ እንደ Pharmasecure (pharmasecure.com) ያሉ የኦንላይን መድሀኒት አምራች ማረጋገጫዎች ላይ የመድሃኒቱ ፓኬት ላይ ያለን ልዩ ኮድ በመጠቀም ማረጋገጥ ይችላሉ ::